Coraz bardziej rozwinięta cywilizacja utrudnia życie ptakom. Niszczy ich naturalne siedliska bytowania poprzez usuwanie zadrzewień śródpolnych, budowę dróg oraz osuszanie podmokłych terenów. Brak pokarmu oraz miejsc do gniazdowania powoduje ograniczenie populacji niektórych gatunków, zubożenie polskiej fauny oraz zachwianie równowagi biologicznej. Wielu zmian nie da się już cofnąć, ale każdy z nas małymi krokami może poprawić byt wielu gatunków ptaków, zapewniając im schronienie i dostarczając pokarmu. Jednym ze sposobów jest sadzenie wielofunkcyjnych żywopłotów, które poza znaczeniem ozdobnym będą także źródłem smacznych owoców oraz miejscem gniazdowania dla naszych małych śpiewających przyjaciół. Poniżej przedstawiamy 7 gatunków roślin, które bardzo dobrze spełnią powierzone im pomocne przyrodzie oraz ozdobne zadania.

1. Dereń biały

Wyjątkowo łatwy w uprawie krzew dorastający do 3 m wysokości. Bardzo dobrze znosi cięcie, które należy przeprowadzać wiosną. Nadaje się do tworzenia formowanych oraz nieformowanych żywopłotów. Dzięki odrostom korzeniowym nawet po wielu latach nie ogołaca się od dołu. Jesienią na dereniu pojawiają białe owoce, które nie są jadalne dla człowieka. Stanowią jednak wyśmienity pokarm dla ptaków. Najatrakcyjniejszym elementem opisywanej rośliny są gładkie, intensywnie czerwone młode pędy, które rozświetlają zimową szarość ogrodu. Dereń biały jak i wszystkie jego odmiany(nawet te o pstrych liściach) jest w pełni mrozoodporny. Może być bez obaw sadzony w zieleni miejskiej oraz ogrodach na terenie całego kraju. Nie jest podatny na choroby i wyjątkowo tolerancyjny jeśli chodzi o warunki uprawy. Urośnie na każdym typie o dobrej wilgotności. Mimo tego, że lubi wodę dobrze radzi sobie także podczas przedłużających się okresów bezdeszczowej pogody.

2. Bez czarny

Roślina na nieformowany żywopłot z przeznaczeniem do dużych ogrodów. Występuje powszechnie w całej Polsce w stanie naturalnym. Może dorastać nawet do 7 m wysokości. Kwitnie pod koniec maja. Wytwarza białe baldachogrona o przyjemnym, ale lekko duszącym zapachu. W sierpniu zaczynają z nich powstawać kuliste owoce, które gdy dojrzeją przybierają barwę czarną z charakterystycznym połyskiem. Są bardzo zdrowe i mogą być zjadane przez ludzi oraz ptaki. Bez czarny preferuje stanowiska słoneczne o żyznej, bogatej w azot glebie. Lubi gdy podłoże jest wilgotne. Na miejscu suchym, ubogim w składniki pokarmowe oraz częściowo zacienionym rośnie wolniej. Jest w pełni mrozoodporny oraz bardzo tolerancyjny na zanieczyszczenia środowiska. Najlepszym okresem na intensywne, odmładzające cięcie rozrośniętych krzewów bzu czarnego jest wiosna. Młode egzemplarze można delikatnie przycinać późną jesienią.

3. Ostrokrzew Meservy

Krzew ozdobny, z którego można stworzyć piękny formowany żywopłot. Ostrokrzew Meservy posiada grube, skórzaste i połyskliwe liście, które pozostają na roślinie przez całą zimę. Aby osobnik żeński mógł wydać owoce potrzebuje rosnącego w pobliżu osobnika męskiego. Należy więc uwzględnić to przy tworzeniu żywopłotu i sadzić w nim ostrokrzewy obu płci. Owoce mają intensywnie czerwoną barwę i stanowią pokarm dla ptaków. Są trujące dla człowieka. Utrzymują się na krzewach przez całą zimę. Ostrokrzew Meservy najlepiej czuje się na stanowisku półcienistym o wilgotnej, żyznej i przepuszczalnej glebie. Dla prawidłowego wzrostu i wybarwienia potrzebuje nawożenia. Wystarcza dwie dawki mieszanki azotowej w ciągu sezonu. Należy go przycinać wczesną wiosną, omijając jak najwięcej pąków kwiatowych. Meservy jest najbardziej mrozoodporny spośród wszystkich ostrokrzewów. Jednak na wschodzie Polski, na wietrznych stanowiskach w mroźne zimy warto go okryć.

4. Winobluszcz pięciolistkowy

Gatunek pnącza nazywany dzikim winem. Bez trudu wspina się na wszelakie przeszkody i jest rośliną, która może zostać wykorzystana do zatuszowania nieestetycznych elementów o ogrodzie. Liście winobluszczu pięciolistkowego jak sama nazwa wskazuje są zbudowane z pięciu części. Świetnie chronią mury przed niekorzystnym działaniem deszczu i słońca. Mają zielony kolor, a jesienią przebarwiają się na czerwono. We wrześniu na pędach pnącza pojawiają się granatowe owoce, których wartość ozdobna w pełni uwidacznia się dopiero w miesiącach zimowych, gdy roślina straci liście. Są one trujące dla, za to bardzo lubiane przez ptaki. Winobluszcz pięciolistkowy jest mało wymagający. Może rosnąć praktycznie na każdym stanowisku. Nie choruje i nie atakują go szkodniki. Aby lepiej się krzewił należy go przycinać.

5. Śliwa tarnina

Śliwa tarnina jest gęstym krzewem dorastającym do 3 m wysokości. Ma cierniste gałęzie, które stanowią świetnie schronienie dla ptaków. W kwietniu krzewy są całe obsypane drobnymi, śnieżnobiałymi kwiatami, z których powstają nieduże granatowe owoce. Mogą być spożywane przez zwierzęta i ludzi. Są prawdziwą bombą witaminową. Śliwa tarnina tworzy gęste zasieki dzięki odrostom korzeniowym. Najlepiej sprawdza się jako naturalny, nieformowany żywopłot, który pięknie wtapia się w krajobraz. Urośnie nawet na piaszczystych oraz kamienistych glebach. Dobrze znosi nawet bardzo duże mrozy i jest odporna na suszę. Śliwa tarnina praktycznie nie choruje, co sprawia że nie wymaga stosowania chemicznych oprysków. Stawia ją to w czołówce roślin, które mogą być z powodzeniem sadzone w ekologicznych ogrodach oraz gospodarstwach.

6. Cis pośredni i pospolity

Są wdzięcznymi roślinami o zimozielonych igłach. Można z nich tworzyć przepiękne zwarte żywopłoty o głębokiej ciemnozielonej barwie. Dzięki temu, że już w młodym wieku rozgałęziają się na kilka pni nie łysieją od dołu i mają charakter gęstej ściany. Od początku września na cisach zaczynają pojawiać się czerwone owoce. Są chętnie zjadane przez ptaki. Opisywane iglaki są łatwe w uprawie, ale trzeba przestrzegać kilku ważnych zasad. Cisy najlepiej czuja się na stanowiskach półcienistych. Gdy jednak wybierzemy dla nich miejsce słoneczne musimy pamiętać o częstym podlewaniu. Radzą sobie także w cieniu, ale mogą być mniej zwarte. Gleba powinna być wilgotna oraz lekko zasadowa. Dla prawidłowego wzrostu wymagają nawożenia. Cis pośredni ma większą mrozoodporność niż cis pospolity, ale oba gatunki na ogół zimują dobrze. Jedynie na wietrznych stanowiskach ,przy silnych mrozach młode rośliny warto zabezpieczyć agrowłókniną.

7. Berberys Thunberga

Będzie dobrym wyborem dla osób, które nie lubią przepracowywać się w ogrodzie. Wystarczy poświecić mu tylko kilka chwil na przycięcie oraz delikatne nawożenie, a odwdzięczy się silnym wzrostem, gęstym pokrojem oraz intensywną barwą liści. Berberysy preferują stanowiska słoneczne, ale poradzą sobie także w półcieniu. Są niezwykle tolerancyjne jeśli chodzi o typ oraz pH gleby w jakiej rosną. Pod koniec lata na krzewach pojawiają się czerwone owoce o podłużnym kształcie, które są przysmakiem ptaków w okresie zimowym. Mogą być spożywane także przez ludzi. Mają kwaśny smak, dlatego najczęściej przygotowuje się z nich przetwory. Z Berberysu Thunberga można tworzyć formowane żywopłoty o średniej wysokości. Jego największą ozdobą są liście o intensywnej barwie. W sprzedaży dotępna jest ogromna ilość odmian o przeróżnych kolorach ulistnienia.