Do niedawna większości z nas sosna kojarzyła się z wysokim drzewem o długim, gołym pniu i koronie daleko, daleko ponad ziemią. Jednak wraz z rozwojem ogrodnictwa i coraz większą dbałością o zielone otoczenie domu, wizerunek sosny w naszych oczach się zmienia. Odkrywamy bogactwo gatunków i odmian tej ciekawej rośliny, świetnie radzących sobie w polskich warunkach. Sosny w ogrodzie to coraz częściej piękne drzewa o różnorodnych odmianach.

1. Uprawa- czyli co lubią, a czego nie lubią sosny

Niezależnie od gatunku sosny mają podobne wymagania. Najlepiej rosną na stanowisku o dużej ilości słońca i przepuszczalnej glebie(ale poradzą sobie także w obojętnym i lekko zasadowym- szczególnie sona bośniacka i czarna). W cieniu tracą ładny pokrój i stają się “łyse”. Odczyn gleby powinien oscylować w granicach lekko kwaśnego. Można go uzyskać dzięki wyściółkowaniu podłoża korą sosnową. Sosny mają dużą tolerancję na niedobór wody, szkodzi im natomiast jej nadmiar, dlatego nie wolno sadzić ich w podłożu gliniastym o słabej przepuszczalności. Opisywane iglaki nie mają dużych potrzeb nawozowych- wystarczy im jedna niewielka nawozu mineralnego lub obornika granulowanego w sezonie. Sosny są odpornymi drzewami i dobrze znoszą przycinanie. Jeśli mamy mało miejsca w ogrodzie to sadźmy odmiany o słabej sile wzrostu. Gdy jednak już kupiliśmy i posadziliśmy odmianę o dużych przyrostach to możemy ją ciąć. Należy to robić w terminie koniec maja- początek czerwca. Wtedy to skracamy młode przyrosty tzw. świeczki, o tyle, o ile chcemy ograniczyć wzrost naszego drzewa.

2. Sosny w ogrodzie- gatunki i odmiany 

Gatunków i odmian sosen jest całe mnóstwo. W tym wpisie skupimy się na 4 gatunkach, a mianowicie na sośnie pospolitej, sośnie czarnej, sośnie bośniackiej i kosodrzewinie, które mają największe walory ozdobne. Do każdego z nich dodamy po 3 najciekawsze odmiany.

1. Sosna pospolita

O gatunku…

Powszechnie spotykana w polskich lasach. Jest bardzo rozpowszechniona w całej Europie. Cechuje się dość luźną koroną. Im drzewo starsze, tym pokrój luźniejszy. Ma na to wpływ także stanowisko wzrostu. Sosna pospolita dorasta do 40 m wysokości. Kora u młodych egzemplarzy praktycznie na całej długości pnia ma kolor czerwono-pomarańczowo-brązowy, u starszych drzew na dole ciemnobrązowa. Igły długości 3- 7 cm. Pozostają na drzewie 3- 6 lat, potem następuje ich stopniowa wymiana na nowe. Sosna pospolita jest gatunkiem , który ma największy udział w przemyśle drzewnym.

Sosny w ogrodzie-najciekawsze odmiany Pinus Sylvestris:

a)  Sosna pospolita ‘Watereri’

Piękna odmiana o zaokrąglonej koronie. Po 10 latach osiąga niecałe 2 m wysokości i co ciekawe podobną średnicę. Jest bardzo gęsta. Najbardziej charakterystyczna jest barwa igieł- wpadają w kolor niebieski. Całkowicie odporna na mróz.

b) Sosna pospolita ‘Fastigiata’

Odmiana o szybkim wzroście i wąskokolumnowym pokroju. Igły o barwie szaroniebieskiej. Po 10 latach w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet 4 m wysokości. Maksymalnie dorasta do 10 m. Można z niej tworzyć widowiskowe szpalery w dużych ogrodach. Bardzo odporna na mróz.

c) Sosna pospolita ‘Chantry Blue’

Karłowa odmiana idealnie nadająca się do mniejszych ogrodów. Posiada długie, niebieskie igły. Rocznie przyrasta niewiele, bo niecałe 10 cm. Maksymalnie może dorosnąć 1, 5 m wysokości. Ma bardzo gęste gałęzie. Można ją także uprawiać w pojemnikach.

2. Sosna czarna

O gatunku…

Można ją spotkać w polskich lasach, ale nie jest zbyt popularna. Jej cechą charakterystyczną są bardzo długie igły. Mogą osiągnąć prawie 20 cm długości. Dorasta do 50 m wysokości. Ma prosty pień i nieco bardziej rozłożystą koronę niż sosna pospolita. Rośnie dość szybko. Wymienia igły co 4 lata. Nie ma to wpływu na jej estetykę, ponieważ proces ten następuje stopniowo. Sosna czarna ma największą liczbę ciekawych odmian.

 Sosny w ogrodzie- najciekawsze odmiany Pinus nigra:

a) Sosna czarna ‘Green Tower’

Kolumnowa odmiana sosny czarnej o bardzo gęstym, zwartym pokroju. Maksymalnie może dorosnąć do 4 m wysokości i nieco ponad metra szerokości. Jej igły mają długość około 10 cm i są ciemnozielonej barwy. Cechuje się dużą odpornością na mróz i zanieczyszczenia środowiska. Po 10 latach osiąga 2,5 m wysokości.

b) Sosna czarna ‘Spielberg’

Karłowa odmiana o kulistym pokroju. W sprzyjających warunkach może dorosnąć do 1,5 m wysokości. Jej roczny przyrost to niecałe 15 cm. Cechą charakterystyczną sosny ‘Spielberg’ są dwa przyrosty w ciągu roku. W pierwszym przyroście igły są bardzo długie ( do 15 cm), natomiast w drugim krótkie. Krótkie igły tworzą bardzo ciekawie wyglądający ‘pędzelek’ na końcach pędów.

c) Sosna czarna ‘Oregon Green’

Odmiana o rocznych przyrostach nieprzekraczających 30 cm. Maksymalnie może osiągnąć około 4 m wysokości. Ma dość luźno ułożone gałęzie. Są one grube i sztywne. Igły długie o ciemnozielonej barwie. Odmiana ‘Oregon Green’ ma pokrój dość luźnego stożka.

3. Sosny w ogrodzie- sosna bośniacka

O gatunku…

Sosna bośniacka nie występuje w Polsce w stanie naturalnym. Jej cechą charakterystyczną jest gęsta korona o kształcie regularnego stożka. Na tle sosny pospolitej i czarnej rośnie dość wolno. Maksymalnie może osiągnąć 30 m wysokości. Kora ma kolor szary. Igły ułożone gęsto, mocne i bardzo kłujące. Wymienia igły co 2-6 lat. Bardzo odporna na mrozy i o niewielkich wymaganiach środowiskowych.

Sosny w ogrodzie- najciekawsze odmiany Pinus heldreichii

a) Sosna bośniacka ‘Satellit’

Stożkowa, wolno rosnąca odmiana sosny bośniackiej. Rocznie przyrasta o około 20 cm. Maksymalnie może dorosnąć do 5 m wysokości. Pędy silne, grube i skierowane ku górze. Igły sosny bośniackiej ‘Satellit’ są długie i ciemnozielone. Młode igły ściśle przylegają do wierzchołków pędów. Bardzo odporna na trudne warunki siedliskowe.

b) Sosna bośniacka ‘Smidtii’

Wolno rosnąca, karłowa odmiana idealnie nadająca do uprawy w małych ogrodach. Ma kulisty pokrój. Jak na karłową odmianę przystało ma gęste i krótkie pędy. Jej igły są intensywnie zielone. Kilkunastoletnie egzemplarze osiągają średnicę nie przekraczającą 40 cm. Sosnę bośniacką ‘Smidtii’ można z powodzeniem uprawiać w donicach.

c) Sosna bośniacka ‘Compact Gem’

Bardzo ładna odmiana dorastająca po wielu latach do 2-3 metrów wysokości. Ma długie i gęste igły jasnozielonym kolorze. Cechuje się regularnym stożkowym pokrojem

4. Sosny w ogrodzie- Sosna górska(Kosodrzewina)

O gatunku…

Kosodrzewina w przeciwieństwie do pozostałych sosen ma pokrój krzewu. Cechują ją masywne gałęzie i nieduże rozmiary. Dorasta do niecałych 4 m wysokości i to po bardzo wielu latach. Igły o średniej długości, ciemnozielone. Co ciekawe może się rozmnażać przez ukorzeniające się gałęzie, które mają kontakt z podłożem. W Polsce w stanie naturalnym podlega częściowej ochronie.

a) Kosodrzewina ‘Pumilo’

Mała i wolno rosnąca odmiana. Maksymalnie osiąga 1, 5 m wysokości. Ma to jednak miejsce po bardzo wielu latach. Cechuje się zwartym pokrojem i krótkimi igłami. Jeśli stworzy się jej odpowiednie warunki wzrostu, to nie ma z nią problemów- jest bardzo wytrzymała na mróz i niekorzystne warunki środowiskowe.

b) Kosodrzewina ‘Winter Gold’

Bardzo ciekawa odmiana, której igły zimą zmieniają barwę na złoty kolor. Rośnie wolno i idealnie nadaje się na skalniak i do małych ogrodów. Latem igły mają kolor intensywnie zielony, Do prawidłowego wybarwienia wymaga dużo słońca.

c) Kosodrzewina ‘Mops’

Odmiana ta zachowuje niemal idealnie kulisty kształt. Jej roczne przyrosty nie przekraczają 5 cm. Ma bardzo zwarty pokrój. Igły mają ciemnozielony kolor. Idealna odmiana dla zapracowanych- bardzo odporna.