Wszyscy doskonale pamiętamy smak jabłek z sadów naszych rodziców i dziadków. Dziś bardzo trudno o takie jabłka, które dorównałyby tym z naszych wspomnień. Jest to spowodowane wieloma czynnikami. Opryski, nawozy i sposób przechowywania mają wpływ na pogorszenie smaku owocu, jednak największą rolę odgrywa tutaj odmiana jabłoni. Obecnie w dużych sadach nie znajdziemy praktycznie żadnej z odmian, które były tak chętnie sadzone jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Zostały one zastąpione jabłoniami o większej wydajności, rodzącymi owoce lepiej nadające się do transportu i bardzo długiego przechowywania. W tym wpisie przedstawimy Państwu Stare odmiany jabłoni, postaramy się zachęcić Państwa do ich sadzenia oraz pokazać, że to co nowsze nie zawsze jest lepsze.

Stare odmiany jabłoni- największe zalety:

• są odporne na dużą ilość chorób i szkodników, dzięki czemu nie muszą być wielokrotnie opryskiwane środkami chemicznymi,
• mają wspaniały, niezapomniany smak i aromat,
• dzięki wysokiej odporności idealnie nadają się do uprawy ekologicznej,
• nie są wymagające w uprawie,
• przy właściwej pielęgnacji rodzą owoce przez wiele wiele lat.

Stare odmiany jabłoni- najlepsze z nich:

1. Jabłoń ‘Kronselka’

Francuska odmiana jabłoni wyhodowana w 1869 roku. W pierwszych latach uprawy rośnie silnie, a następnie jej wzrost stopniowo zwalnia. Tworzy kulistą koronę. Jej gałęzie lekko się przewieszają. Wcześnie wchodzi w okres owocowania. Jak większość starych odmian owocuje naprzemiennie- duża ilość owoców występuje co drugi rok. Im jabłoń ‘Kronselka’ starsza tym owoce drobniejsze. Wytrzymuje mrozy dochodzące do – 30 stopni Celsjusza. Jej owoce są zróżnicowane pod względem wielkości. Mają złocisto-żółty kolor. Skórka jest dość gruba. Miąższ jest delikatnie żółty, twardy, chrupiący i ma intensywny aromat. Jabłka ‘Kronselki’ są bardzo soczyste i aromatyczne.

2. Jabłoń ‘Złota Reneta’

Została wyhodowana w XVII wieku. W Polsce szczyt popularności osiągnęła w ubiegłym stuleciu. Podobnie jak ‘Kronselka’ rośnie silnie, gdy jest młoda. Ma rozłożystą koronę. Owocuje wcześnie, a jej jabłka są duże. Jak sama nazwa wskazuje owoce ‘Złotej Renety’ mają złocistą barwę. Gdy są dojrzałe dostają czerwonego rumieńca. Miąższ jest soczysty, słodki z lekko kwaskowym akcentem. Młode sadzonki ‘Złotej Renety’ podczas ostrych zim warto okryć agrowłókniną.

3.  Stare odmiany jabłoni- jabłoń ‘Szara Reneta’

Wyhodowana w XVII wieku prawdopodobnie w zakonie Cystersów. Ma regularną koronę, która wraz z upływem lat nabiera kulistego kształtu. Jabłoń ‘Szara Reneta’ rośnie intensywnie. Jej owoce mają twardą skórkę i szarozielony kolor. Miąższ jest twardy, kruchy, soczysty oraz słodko-kwaśny. Jabłka ‘Szarej Renety’ są bardzo aromatyczne. Idealnie nadają się na przetwory. Można je także spożywać na surowo. Zrywa się je od końca września. ‘Szara Reneta’ świetnie się przechowuje- w dobrych warunkach przeleży do końca stycznia.

4. Jabłoń ‘Oliwka Żółta'(Papierówka)

Jedna z najwcześniej dojrzewających odmian. Pierwsze owoce możemy zbierać już pod koniec lipca. Ma luźną koronę. Rośnie dość silnie. Plonuje bardzo obficie, ale naprzemiennie. Ma znaczną odporność na mróz. Owoce ‘Oliwki Żółtej’ nie są duże. Mają delikatną skórkę. Ma ona jednolity jasnożółty kolor. Najsmaczniejsze są owoce pół dojrzałe. Gdy są mocno dojrzałe są bardzo słodkie, ale mączyste. Jabłka ‘Oliwki Żółtej’ świetnie nadają się do bezpośredniego spożycia oraz na przetwory. Nie da się ich przechować zbyt długo.

5. Stare odmiany jabłoni- jabłoń ‘Koksa Pomarańczowa’

Odmiana pochodząca z Anglii. Powstała w 1825 roku. Jej nazwa pochodzi od nazwiska hodowcy- Richarda Coxa. ‘Koksa Pomarańczowa’ przez pierwsze lata rośnie bardzo intensywnie, potem jej wzrost stopniowo hamuje. Tworzy kulistą koronę z lekko przewieszającymi się pędami. Owocuje naprzemiennie. Nawet stare egzemplarze dadzą nam dużo jabłek. Owoce ‘Koksy Pomarańczowej’ są średniej wielkości. Mają kulisty kształt. Skórka jest gruba i matowa. Ma paskowany czerwono-pomarańczowy rumieniec. Miąższ ‘Koksy Pomarańczowej’ jest żółtawy, kruchy i bardzo soczysty. Najbardziej charakterystyczny jest smak- przypomina gruszkę. Jabłka tej odmiany są doskonałe na przetwory do bezpośredniego spożycia. Zbiera się je na początku października. Przechowują się do lutego.

6. Jabłoń ‘Kosztela’

Jedna z najstarszych odmian jabłoni. Ma silnie zagęszczoną i dużą koronę. Dość późno wchodzi w okres owocowania- po 5-6 latach. Owocuje naprzemiennie. Ma dużą odporność na mróz. Jabłka ‘Koszteli’ dojrzewają dość nierównomiernie. Pierwsze owoce możemy zbierać w połowie września. Skórka ma lekko żółtawy kolor. Unikalnego smaku nabierają po odleżeniu. Są słodkie i soczyste. Najlepiej spożywać je na surowo. Nie nadają się na przetwory.

7.  Stare odmiany jabłoni- jabłoń ‘Malinowa Oberlandzka’

Jabłoń wyhodowana w XVIII wieku. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu była jedną z najchętniej sadzonych odmian w przydomowych sadach. Ma bardzo gęstą, kulistą koronę. Jej gałęzie delikatnie się przewieszają. Bardzo szybko wchodzi w okres owocowania. Plonuje naprzemiennie. Jest długowieczna- będzie rodzic owoce nawet przez 60 lat! Ma dużą odporność na mróz i z powodzeniem może być sadzona na terenie całego kraju. Owoce ‘Malinowej Oberlandzkiej’ są bardzo charakterystyczne. Mają cienką skórkę i praktycznie w całości pokryte są buraczkowym rumieńcem. Miąższ ma delikatnie różowy- w szczególności pod skórką. Jest on kruchy i soczysty.

8. Jabłoń ‘Żeleźniak’

Niemiecka odmiana znana już w 1600 roku. Podobnie jak w przypadku większości starych odmian jabłoni jej wzrost jest intensywny  przez pierwszych kilka lat po posadzeniu. Potem zaczyna stopniowo zwalniać. Korona ‘Żeleźniaka’ jest dość luźna i szeroka. Owocuje naprzemiennie. Późno wchodzi w okres owocowania. Jak sama nazwa wskazuje jest to odmiana bardzo odporna. Zarówno na mróz jak i na choroby. Niegdyś ‘Żelaźniaki’ wieszano na choince zamiast bombek. Owoce są kuliste z żółto-czerwonym rumieńcem. Miąższ jest słodki i soczysty. Do spożycia nadają się jednak dopiero po odleżeniu. Tuż po zerwaniu są twarde i kwaśne.

9. Jabłoń ‘Grafsztynek Prawdziwy’

Pierwsze wzmianki o tej odmianie pochodzą z XVII wieku. Prawdopodobnie została wyhodowana w Danii. Rośnie bardzo silnie. Ma szeroką i bardzo rozgałęzioną koronę. Późno wchodzi w okres owocowania. Owocuje naprzemiennie. ‘Grafsztynek Prawdziwy’ jest dość podatny na mróz, dlatego młode drzewka w srogie zimy warto zabezpieczyć agrowłókniną. Skórka ma kolor żółty i jest pokryta czerwonym rumieńcem. Miąższ jest bardzo aromatyczny, kruchy o słodkim smaku. ‘Grafsztynek Prawdziwy’ jest idealną odmianą do wyciskania soku. Owoce do zbioru nadają się pod koniec września.

10. Jabłoń ‘Grochówka’

Odmiana znana już w XVIII wieku. W pierwszych latach po posadzeniu rośnie bardzo silnie. Starsze egzemplarze mają rozłożystą koronę z grubymi gałęziami. Jej charakterystyczną cechą jest to, że bardzo późno wchodzi w okres owocowania- trwa to 10 lat od momentu posadzeniu. Plonuje bardzo obficie, naprzemiennie. Jabłoń ‘Grochówka’ ma kuliste owoce. Ich skórka jest gruba, zielono-szara z czerwonym, paskowanym rumieńcem. Miąższ ma kwaśny smak i jest twardy. Słodkości nabiera po odleżeniu. Owoce są gotowe do zbioru w październiku. Głownie wykorzystuje się je na przetwory.